I HOE KEYE WALEWEIN VERRIET*. ENDE HOE WALEWEIN DIE JONCFROUWE UTEN BORRE* VERLOESTE * D*ie aventure doet ons cont* Dattie
coninc* nu ter stont** 18605 Hilt enen groten
hof*0004 Om te meerre sinen lof**.
Drie M** ridders, over waer,
Waren nu ten etene daer
Ende
IIIc** ridders tallen stonden
000818610 Waren daer vander
Tavelronden*,
Die altoes waren met Arture.
Nu seget ons die aventure
Dattie coninc Waleweine beval
0012 Sijn *lant te
achterwaerne** al
18615 Ende
al dat hi dade dat ware gedaen*.
Dit beneet Keyen saen*,
Dat Walewein aldus scone staet*,
0016 Dat hi was des co
nincs raet* Ende dlant algader
an hem stoet* 18620 Ende men dor
hem* also
nine* doet,
Want* hi drossate was al daer.
0020 Dor dese dinc al oppenbaer
Pijndi hem* hoe hi mochte
Wal
ewein verraden
.* Hord* wat hi
dochte*:
18625 Hi ginc saen al daer hi vant
0024 Ende
vergaderde* XX* ridders
thant*,
Die van sinen gesellen waren* Ende seide
hoet* daer ware gevaren* Dat Walewein
al *ware
here*.
002818630 Ende*: "Wildi mi nu
ter ere
Hulpen*.* Ic saels
verdinen* wel."
Dese XX ridders waren
fel* Ende haetten Wal
ewein om die dinc
0032 Dat hem
dicke* so wel verginc.
18635 Ende: "
Her drossate*, uwen
raet* Wille wi doen,
hoe soet gaet,* Ende secgen dat gi wilt ende
lien**."
0036 Doe* ginc Keye met deser
partien* Vorden coninc Arture staen
18640 Ende seide: "Here, nu hevet gedaen
Walewein, u
neve*, grote
overmodecheit*.
0040 Hi hevet
sulke dinc *geseit
Dies si hen alle mogen scamen
Die inden hove sijn te samen."
18645 "Keye", sprac Artur, die coninc,
0044 "Wat meindi met deser dinc?
Wat heeft Walewein, min neve, geseit?"
"Her coninc, ic segt u wel
gereit*,
Want
al dese ridders *horden dat,
004818650 Dat hi hem
gisteren margen *vermat*,
Wildi varen om aventuren,
D*atter hem soude meer
geburen* Binnen enen jare,
op dat hi woude*,
0052 Dant* algader den ridders soude
18655 Die
sinen* hove behoren toe."
Des* was die coninc
harde onvroe* Ende
sloech* thoeft ter eerder neder*.
0056 Over een stic *hief hijt op weder
Ende sprac: "Keye, es dit waer?"
18660 "Here,
vrages* den ridderen daer
Oft sijt
iet* horden dat hijt seide."
0060 Doe
vragdes* die coninc
.* Sonder beide* Seiden sijt allegader daer,
D*at hijt sprac al over waer.
18665* ¶ Walewein ne wiste hier af niet.
0064 Hi pensde lettel om dit verdriet*.
Nochtan* haddi
verdriets gnoech*,
Want hi hadde
groet ongevoech* Des nachs gehad in enen
droem*.
006818670 Hord hier na* ende
nemet goem*:
Hem dochte dat een leu quam
* Ende hem in sine middelt nam
Ende metter clauwen stac int side
0072 Ende wilde hem
therte breken *tier tide* 18675 Ende ut trecken also houde.
Ende alse hem Walewein weren soude* Ende hi metten
leden* wranc*,
0076 Also* hi
vanden slape ontspranc*,
Viel hi vanden bedde
onsochten*,
18680 Dat hem di lede breken dochten.
Ende sijn arm oec van desen**0080 Docht hem daer
te broken *wesen.
Doe stont hi op harde saen
Ende cleetde hem ende es gegaen
18685 In ene kerke, die stont al daer,
0084 Ende bat Onsen Here daer naer
Oetmodelike ende sere*,
Dat
Hine* moeste* hedemere** Bescermen* ende
alle dage *daer naer
008818690 Van dien drome, die was so
swaer*.
Als hi sine
bedinge* heeft gedaen,
Es Walewein te hove ward gegaen
Ende vant den coninc, sinen oem,
0092 Die
udeward *sach ende nam goem
18695 Om Wal
eweine, waer hi
meert*.
Walewein vant den coninc
vereert**.
Hi
groettene* harde hoveschlike.
0096 Die coninc sprac doe
haestelike* Ende seide: "Neve,
hoe es dit comen*?
18700 Ene dinc hebbic
van u* vernomen
Dies gi waerd harde ongewone*,
0100 Want gine plages noit te done*.
Keye seget, die hier steet,
Dat gi u
vermaet* gereet*.
18705 Oec sijn hier
sulke* dies met hem
gien*,
0104 Dat u souden meer gescien
In enen jare aventuren
Dan alden
genen* nu ter uren* Die behoren ten hove mijn.
010818710 Eest waer *of saelt logene sijn?"
Walewein seide: "
Here, her coninc*,
Van
algader derre dinc* Benic onsculdech
ende oec der daet*,
0112 Die Keye op mi seget*,
die quaet*.
18715 Here, ic
bekinne* dat
harde wale*,
Dat hier menech es in die zale,
Die beter es, here, dan ic ben,
0116 Ende hovescher oec
in sinen sen* Ende
bat volcomen *tallen spele
18720 Van ridderscepe* harde vele.
Ic ben een onvolcomen man;
0120 Wies* soudic mi
beromen* dan?"
Keye di
wedersprakene* daer
Vorden coninc
al oppenbaer* 18725 Ende sprac: "Gi seit al dese dinc
0124 Die u ane tijt die coninc*.
Ic
hordet* u gisteren secgen
tere stede*.
So daden dese ridders mede
Die hier staen, si hordent wel."
012818730 "
Ay Keye*,
quaet cleppere ende fel*,
Dicke hebdi gestaen na min onnere***.
Bi Gode, her coninc, ende bi mire ere*,
Des* benic onsculdech, secgic u.
0132 Maer om dat gi
bat* gelovet nu
18735 Hem* dan gi doet min
onscoude*,
So willic
rumen* met gewoude* U hof ende
scuwen* vordane*."
0136 Sinen knape sprac hi ane
* Ende seide: "
Bringet mi altemale** 18740 Mijn h
arnasch hier in die zale
Ende min ors bringet mede."
0140 Die knape ginc ende dede
gerede* Dat hem sijn here
hiet* al daer.
Hi
bracht* algader ende
daer* naer
18745 Ginc hem wapenen Walewein.
0144 Doe ne was riddere ne gein,
Hine was drove om dese dinc.
So was oec selve die coninc
Ende bat hem dat hi bleve daer.
014818750 Die ridders
badens* alle daernaer
Ende seiden: "
Laet sinken uwen moet*!
En donct ons niet wesen goet*,
Dat gi
dor ene logelike dinc*0152 Onsen here den coninc
18755 Begeven* wilt ende ons daer toe."
Her Walewein die
antwerde* doe
Ende seide: "Gi bid alle
om niet*.
0156 Mijns gescie dat God gebiet**.
Met trouwen *ic u dat
gelove*:
18760 Hier en comic meer te hove,
In ben volcomen **derre daet,
0160 Die Keye op mi seget*, die quaet."
Dus nam Walewein
orlof* al daer,
Daer ombe gedreven was mesbaer.
18765 Die ridders seiden doe allegader:
0164 "Wi verlisen hier onsen
vader*,
Die ons gaf wapine
talre stont*.
Dat hevet gedaen Keys mont
Met sinen logenen harde sere.
016818770 Dattene God onse here onnere*,
Dat hi ons
dien* heeft benomen
Daer ons al ere af soude comen*."
* ¶ Nu es dese clage ende dese
toren *0172 Der coning
innen comen te voren*,
18775 Hoe dat Keye die drossate
Met sire tale, met sire
onmate*,
Wal
ewein doet rumen thof.
0176 Si w
ard so sere drove daer of,
* Dat si
cume* conde gestaen*,
18780 Si ware in onmacht gevallen saen*.
Si vloecte Keyen utermaten.
0180 Ende al die joncfrouwen die daer saten
Vloectene mede harde sere.
Doe ginc die coning
inne ten here
18785 Heren* Wal
eweine na dese dinc*.
0184 Metten armen sine bevinc* Ende
bat *hem utermaten sere:
"
Ay, soete* Walewein, live here*,
Blivet hier ende bedinct u.
018818790 Wi weten wel allegader
nu* Dat gi onsculdech sijt der word,
Die Keye
van u hier bringet vord*.
Ay, live Walewein,
comet des af*!"
0192 Walewein doe antw
erde gaf
18795 Der coninginnen, sire vrouwen:
"
Alles goeds ende alre trouwen** Moet u, vrouwe, nu lonen God.
0196 Gerne doe ic u gebot* Van allen sticken, *bi karitaten*,
18800 Mar
dese dinge magic niet laten*,
Ende geeft mi orlof, live vrouwe."
0200 Si moest doen
al had sijs rouwe*.
Dus nam Walewein daer orlof
Ende
ruemde also des conincs hof*.
18805 Dies si alle droefden gemene,
0204 Sonder* die quade Keye allene
Ende sine gesellen,
dies met hem waren*,
Sine
haddens* ne genen
rouwe*,
twaren*.
** ¶ Nu es Walewein
ter selver steden*020818810 Met II knapen van daer gesceden.
Ende alsi ene
dachvard* waren,
Dedise weder thusward varen
Ende dede hen
groten der* coninginnen*0212 Ende alle di daer waren binnen,
18815 Sonder Keyen ende sine gesellen,
Daer gi hier vore af horet tellen.
Die knapen moesten sceden gereet
0216 Van haren here, al waest hen leet
Ende daden die boetscap di hi beval.
18820* Ende her Walewein
reet doe berch ende dal* So dat hi in enen woude quam,
0220 Daer hijt utermatene scone vernam,
Mar het was daer
harde woeste*.
Nochtan* hi daer bliven moeste
18825 Dien nacht tot
tes* margens vroe.
0224 Doent dach was reet hi doe
Vaste henen met snelre vart
Ende quam gereden
op enen aert* Buten den woude in enen dale,
022818830 Daer hi sach
gescepen wale** Enen casteel rikelike.
Hi reet daer ward dapperlike.
Doe
sach hi vort, *al sonder waen,*0232 Ende sach vele hovede op staken staen.
18835 Ende daer hi vorward soude liden* Sach hi staende
daer besiden* Enen steinen borne *claer,
0236 Die harde dipe was, vor waer.
Ende daer in sat een scone wijf,
18840 Die grote pine gedogede* ant lijf.
Ende Walewein die sprac tot hare:
0240 "Scone,
wat beligdi dare*?
Mach enech man
gehulpen* u?"
"Bi Gode, here,
ic* segt hier nu,
18845 Mine can gehulpen geen man
0244 Die ter werelt
ie* lijf gewan*.
Want die mi wilt
in staden staen*,
Die w
erd
verslagen* harde saen."
Doe sprac Walewein: "Op uwe trouwe,
024818850 Wi dede u hier in, segt
mi*, joncfrouwe?"
"Here, ic segt,
wildijs sijn wijs*?
Hier so dede mi min
amijs*,
Die here es over al dit lant,
0252 Dattie
Swerte Montanie *es genant.
18855 Hi ende ic quamen al hire
Gereden
.* Ende hi vrachde mi
scire* Oftic kinde enegen man
0256 Ende* oec soe scone
mede daer an,* Ende oec so goeden riddere ware
18860 Alse hi ware
al oppenbare*?
Ic seide dat ic selken wiste
0260 Die betere ware
in allen twiste* Ende scoenre vele meer dan hi.
Doen so vragedi wie dat si.
18865 Ic seide dat Walewein ware
0264 Vele scoenre al oppenbare
Ende betere riddere harde vele.
Want men vint
in genen spele* Die hem geliket
iet een twint*.
026818870 Om dit so w
ard hi so
ontsint*,
Dat hi mi inden borne stac
Ende
vord* dese worde *sprac,
Dat ic hier in soude bliven doet,
0272 Walewein ne verloeste mi vander noet**,
18875 Daer ic hier inne om ben geset*.
Nu wetti, here,
wat mi let*."
* ¶ Walewein sprac
doe*: "Scone joncfrouwe,
0276 Ic sal u
hulpen ut* desen rouwe,
Bi mire
(trouwe)*,
op* dat ic can."
18880 "Neen," sprac si, "edel man,
Ic rade u dat gi henen
ridet*0280 Ende mins amijs niet
ontbidet*;
Hi es so fel ende so starc,
Dat hi II ridders in een
parc* 18885 Dicke heeft bestaen
gereet*0284 Ende beide doet sloech, Godweet.
Gine mocht vor hem gestaen niet*!
Daer
omme* biddic u dat gi
vliet* Ende laet mi bliven in dese noet.
028818890 In wil niet dat gi blivet doet
Om minen wille, dat secgic u.
Dese staken, die hier staen nu
Om desen borne ende dese hoeft
0292 Die daer op staen,
des geloeft*,
18895 Die heeft hi alle gedoet daer bi,
Om dat si wilden verloessen mi."
Mijn her *Walewein seide: "Joncfrouwe,
0296 Uwen worden ic wel
berouwe* Ende mins gescie dat God gebiet:** 18900 In late u
hier* nu langer niet."
Ende hi hiefse ut ende
sette*0300 Vor hem saen op
Gringalette* Ende voer met hare henen saen.
Onlange daer na heeft hi verstaen
18905 Waer
een* ridder gereden quam,
0304 Utermatene
erre* ende gram.
Part ende wapine was al wit.
E*nde hi sprac te Waleweine dit
Met groter stemmen, harde sere:
030818910 "Hordijt, riddere, sprect here,
Gi hebt gedaen grote dompheit!
Ic
berope* u van
dorperheit*;
Gi hebt mins oems
ban* te broken,
0312 Dat sal scire sijn gewroken!
18915 Gi hebt ontfoert hier sijn amie.
Den vrede ic nu hier
vertie*."
Done* die joncfrouwe comen sach,
0316 "Ay mi", seitsi, "owi, owach,
Wat saels nu, edel riddere, sijn*?
18920 Hier gaet nu ane dleven dijn**!
Dese riddere es fel ende
cone*0320 Ende es mins heren suster sone
Ende es die witte riddere genant.
Nu set mi neder al te hant
18925 Ende
vastelike* di vlucht nu kiest,
0324 Dat gi u leven nine verliest."
Doe sprac te hare Walewein:
"Ic sal u setten
op dit plein* Ende sal mi verweren, oftic can,
032818930 Jegen desen
vresseliken* man."
Walewein sprac ten riddere saen:
"Wat hebbic u
te lede gedaen*?
Hebbic iet gedaen
dat qualijc steet,**0332 Ic beent u te beterne gereet**."
18935 Die ander sprac: "
En gere sone
Noch vrede, so nes hier te done*.
Du ne sals mi
els* niet geven
0336 Te beteringen, *dan dijn leven."
* ¶ Doe keerde her Walewein te hant
18940 Daer hi den witten riddere vant
Ende stakene metten spere int lijf
0340 Ende w
arpene vor dat scone wijf
Van sinen orsse doet ter neder.
Hi vinc dat ors ende
keerde* weder
18945 Ende settere die vrouwe op daer naer
0344 Ende voretse wech saen van daer.
Mar eer si
iet verre *quamen,
Echt* si een
geruchte* vernamen
Van enen riddere
.* Done sach
034818950 Die vrouwe, riep si: "Owach,
Wat saels nu, edel ridder, wesen,
Nu ne mogedi niet
genesen*!
Dits die rode riddere, sijt gewes,
0352 Die des wits broder es.
18955 Dese es X we
rf also
goet* Ende also stout in sinen moet
Als dien
du* heves doet gesteken.
0356 Dat sal hi op di willen wreken.
Oft* gi uwes
lives wilt genesen,* 18960 So keert nu wech ende laet mi wesen."
Walewein sprac: "Wat mins gesciet,
0360 Aldus en scedic henen niet."
Die rode riddere quam
ongehire* Ende sprac tote Wal
eweine scire:
18965 "Die mord die du
heves* gedaen,
0364 Die moet an dijn leven gaen**!
Weert u, oft gi sijt so cone,
Want gi hebbets wel te done*."
H*arre twe tale* was niet lanc.
036818970 Her Walewein Gringalette
dwanc* Ende dedene lopen metten sporen
Ende stac den roden riddere
voren* Met sinen spere alte hant,
0372 Dat hem dor sine h
erte
want*.
18975 Ende hi viel vanden orsse neder
Ter eerden doet
.* Walewein keerde weder
Toter joncf
rouwen harde saen.
0376 Scire daer na* heeft hi
verstaen* Enen riddere noch comen gereden,
18980 Die doe riep met haestecheden:
"Keert u,
vasseel*!
Gi blivets hier,*0380 Al waerdi nu noch alse fier."
¶ *"Acharme", sprac doe die joncfrouwe,
"Nu
naket *mi alre irst di
rouwe*;
18985 Dits min
here*, die starcste man,
0384 Daer nieman jegen
geduren* can.
Gi blieft nu doet, edel here,
Gine vliet met haesten harde sere.
Vliet ende laet mi hier nu,
038818990 Ic moet sterven
over u*!"
Walewein
seide*: "
En onsiet u niet*,
In vlie *niet, wat mins gesciet;
In vloe nie dor genen man*."
0392 Mettien so quam
Morilagan*.
18995 Sijn h
arnasch was altesamen
Pec swerd
na sire namen*.
Ende hi quam
in dire gebare*0396 Oft algader sijn eygen ware* Wat dat was in
ertrike*.
19000 Hi sprac nu harde
verbolgelike*:
"Bi Gode, her riddere,
na minen waen,*0400 So hebdi dompheit groet gedaen.
Gi hebt te broken minen ban*,
Dat* ic gedogen nine can,
19005 Ende ontvoerd oec min amie.
0404 Met rechte ic u van
morde* betie*.
Gi hebt vermort hier mine neven,
Dies suldi mi
te soenen* geven
U
lijf* ende
el ne genen scat*."
040819010 Alse her Walewein hoerde dat,
Sprac hi: "Her riddere,
ic set ane di* Dat ic moeste verweren mi.
Ic
moesse* wederstaen
ter noet*,
0412 Daer si mi wilden slaen te doet."
19015 "Swijch, en onsculdech di niet,
Du moets hier bliven, wats gesciet!
Dijn lijf moet sijn min
pant*;
0416 In namer niet vore* al
Grikenlant**."
* ¶ Alse Walewein dat vernam,
19020 Scire hi jegen den swerten quam
Ende die swerte jegen hem weder.
0420* Elkerlijc stac anderen
neder* Ende die speren braken daer
In XX sticken. Wet vor waer,
19025 Dat si niet lange daer
ter stede*0424 En lagen, mar elc spranc op gerede
Ende
verhiven* daer enen strijt,
Die geduerde langen tijt.
En sach nie man so
scone *slage,
042819030 Alsi *slogen in dien dage
Vor die joncfrouwe inden pleine,
Die swerte riddere op Waleweine
*Ende her Walewein op hem weder.
0432 Si drogen di sw
eerde
op ende neder* 19035 Met slagen harde anxteliken.
H
aer ne geen wilde
anderen* wiken.
Die swerte riddere sere vacht.
0436 "
Deus*!",
penst hi*, "Wat groter cracht
Heeft dese riddere. Ic blive
doet*,
19040 God en bescerme mi uter noet!
So* motic die doet
ember* kisen
0440 Ende min amie oec verlisen.
Dits een die anxtelijcste man,
Die ter werelt ie lief gewan*."
19045 Ende her Walewein leet anxt oec groet
0444 Ende waende oec daer bliven doet
Van des swerds ridders hant.
Hi scaemde hem sere ende nam thant
Sijn sward ende sloech hem enen slach,
044819050 Datmen trode bloet comen sach
Den
swerten* riddere lopen neder.
Als hi sijn bloet sach, sloech hi weder
So vresselijc sere op Waleweine,
0452 Dat hine
achter* dreef inden pleine
19055 Ende brachtene in so groter noet,
Dat Walewein wel waende bliven doet
Ende sprac: "
Dits die duvel, niet een man*!
0456 Hoe benic dus comen hier an*?
Ic vruchte dese riddere sal mi deren;
19060 In can mi
met pinen* verweren*.
Mochtickene wel geraken nu!*"
0460 Doe nam hi tsward, dat secgic u,
Ende sloech den genen ter selver stonde
Ende geraectene in die selve wonde
19065 Daer hine te voren in hadde geslegen.
0464 Doe viel neder die swerte
degen* Ende Walewein
viel op hem* al daer
Ende trac hem af den helm daer naer
Ende woudene doe slaen te doet.
046819070 Ende die swerte
di hande boet* Ende sprac: "Ic wille mi
op geven*,
Dor Gode*, here, laet mi leven!"
"Ic doe", sprac Walewein, die here.
0472 "Mar gi moet mi
geloven* ere,* 19075 Dat gi met al uwer
cracht* selt varen
Vore Kardoel licgen**, sonder sparen,
Omtrent
Sente Jans messe*, ende wacht
0476 Na mine comst
XIV*** nacht,
Want ic sal daer comen tot u."
19080 "Ic doet gerne
.* Segt mi dan nu,
Here, hoe u name nu es."
0480 "Vrient,
ic saelt u doen gewes*:
Walewein, so benic genant*.
Men kent mi in menech lant;
19085 Artur die coninc es min oem."
0484 Doe des die swerte riddere
nam goem* Sprac hi: "Here, des benic vroe,
Sint dat mi comen es alsoe*,
Dat ic van u verwonnen bin,
048819090 Dies en achtic meer* no min*,
Sint* gi min her Walewein nu sijt.
Mine neven sculdic quite* ter tijt*,
Die gi mi beide hebt genomen.
0492 Ic wille herde gerne comen
19095 Te Kardole, rechte vor di stat.
In trouwen, so sekeric u dat.
Al daer so willic
uwes ontbeiden*,
0496 Van danen
sone* willic niet sceiden
Tote datmen harde wale siet
19100 Oft gi sult comen ofte niet."
Dus nam Walewein sine sekerheide*0500 Ende si scieden daer alle beide.
Die joncfrouwe voer met Waleweine
Ende liet haren amijs opten pleine.
19105 Nu latic vanden swerten bliven
0504 Ende sal van Wal
eweine vord scriven.
II HOE WALEWEIN SINEN BRODER DWANC** N*u seget vord die aventure
Dat Walewein* ter selver ure
Reet metter joncfrouwen daer
050819110 Tote biden avonde, wet vor waer.
Doe vonden si ene borch staen
Scone ende
vast* ende wel gedaen
In ene harde scone
stat*.
0512 Die here die op die borch sat* 19115 Was een scone
gedaechde* man.
Ende Walewein,
die al dien dan* Gereden quam met sire joncfrouwen
0516 Ende gerne den casteel soude
scouwen* Om te hebbene
herberge* daer,
19120 Reet in die porte saen daer naer,
Daer hi wel ontfaen nu was.
0520 Die werd sprac te hem na das:
"Here,
mi donct an u*,
in scine*,
Dat gi gehad hebt grote pine,
19125 Want het
scient* uwen wapinen wel."
0524 Doe riep hi twee knapen snel,
Dine ontwapenen souden daer.
Doe dede di werd bringen daer naer
Een harde wel gemaect
sorcoet*,
052819130 Datmen Wal
ewein ane doet.
Doe was gereet daer dat eten.
Die werd
ende *Walewein sijn geseten
Ende oec die joncfrouwe mede.
0532 Men plach haers wale* daer ter stede.
19135 Ende alse dat eten was gedaen,
Esmen daer scire slapen gegaen.
Men vrachde Waleweine oft hi woude*0536* Dattie joncfrouwe met hem slapen soude?
"Oft wiltmense allene lecgen nu?"
19140 Walewein seide: "Jaet, dat secgic u."
Hi wille dat si allene lage.
0540 Dus slipen si al toten dage.
Des margens stont op die werd
Ende ginc
hem vermargen *udewerd*.
19145 Doe hordi ropen lude ende sere:
0544 "Hulpe, wacharme, live here!* Wat wondere* es nu hier gesciet!"
Die here vrachde: "
Mescomt di iet*,
Dattu dus roeps nu ter stont?"
054819150 "Aymi, here, het es gewont
U broder sere, ic segt u
bloet,* E*nde u II neven die sijn doet
Ende hem es ontfort sine amie,
0552 Hier omme eest dat ic scrie.
19155 Dit heeft gedaen al een man
Dien ic u niet genomen can."
* ¶ Alse die here
des ward gewaren*0556 Ende hi vernam dat doet waren
Sine neven ende sijn broder gewont,
19160 Doe
pensdi* daer ter selver stont,
Dat* sijn gast hevet gedaen.
0560 Hi
dreichdene* doet te slane saen.
"Ic moet minen broder wreken."
Hi ginc sine manne spreken
19165 Om dese jamberlike daet.
0564 Doe horde die joncfrouwe
den raet*,
* Die met Wal
eweine daer quam.
Ende doen si den raet vernam,
* Ginc si al daer her Walewein lach:
056819170 "Staet op, here, het es dach!
Ic hebbe also hier vernomen
Dat gi hier sijt qualijc comen*;
Men wilt u hier te doet slaen."
0572 Doe stont hi op harde saen
19175 Ende cleetdem ende quam vord.
Alsene die werd hevet gehord,
Ginc hi Walewein saen beneven*0576 Ende sprac: "
Du* heefs doet mine neven
Ende minen broder sere gewont,
19180 Dies moetstu kisen nu ter stont
Die doet
van minen handen *hier.
0580 Al waerdi nu noch
alse fier*,
Ic salse wreken harde saen
Op u,
mine bedrige min waen*.
19185 Gine selt u thus niet
beromen*0584 Dat gi hen hebt dlijf genomen."
Walewein sprac: "Neen, edel here,
Dat ware u ene cleine ere
Dat gi mi sloget in deser wise.
058819190 Ic hebbe noch binnen uwe spise*,
Daer ombe spaert mi nu ter tijt."
Die werd sprac: "Des seker sijt,
In spaerde u els in gere manire*,
0592 In soude u doden. Nu salic scire
19195 U lecgen in minen kerker gevaen** Ende sal u daer verhongeren in."
Knapen riep hi
int begin*0596 Ende dede Wal
ewein vaen al daer
Ende inden kerker lecgen daer naer*.
19200 Keye, God moet u werden gram*!
Gi bracht toe dat hi daer quam
0600 Met uwer valscher tongen quaet.
Alse Walewein ten kerkere ward gaet,
Besagen wel
des werds vrindinne*.
19205 Hi bequam haer so in haren sinne,
0604 Dat si seide, dies geloeft:
"Here, geeft mi des ridders hoeft,
Daer mede so quijtti wel nu mi*."
Die werd sprac: "Bi Gode, dat si."
060819210 Hi
waes* blide harde sere.
Nu hord van derre joncf
rouwen mere:
Si hadde hem lange gebeden te voren,
Ende hi had
haer* oec gesworen
0612 Eer hi haers lichamen sculdech ware***,
19215 Dat hi eer soude bringen hare
Waleweins hoeft
. *Ende om dat
Was hi blide, dat hi ter stat
0616 Daer
quiten* soude sijn belof.
Ende doe hi Wal
ewein wilde* slaen
of* 19220 Sijn hoeft, sprac die joncfrouwe:
"Here," seit si, "bi mire trouwe,
0620 Aldus* en willics niet van u;
Gi motet op hem winnen nu
Alse goet ridder sculdech es* 19225 In enen
camp*, des sijt gewes."
0624 Hi sprac: "Dat willic gerne doen."
Si daden haer wapinen doen*,
Die werd ende Walewein te gader.
Doe sprac
der aventuren vader*:
062819230 "Wat mach mi dit gehulpen nu?
Al eest* dat ic verwinne hier u,
In mach van hier niet ontgaen,
Want
u man** souden mi verslaen.
0632 Dus magic niet hier
sijn verloest* 19235 Ende dat es mi
een cranc troest*."
* ¶ Die werd seide: "Bi mire trouwen,
Ic sw
eerd u bi derre joncfrouwen
0636 Ende bi ridderscepe ende bi al,
Dat u nieman scaden ne sal,
19240 Eest dat gi verwint hier mi.
Ic wille dat gi
quite ende vri*0640 Scedet van hier
in allen kere**."
Dies was Walewein blide sere.
Dus saten si op h
aer orsse daer
19245 Ende reden op een
plein* daer naer
0644 Buten der borch, daert scone was
Ende
wel *gewapent elc dor das,
Om dat si camp vechten wilden
Beide* met spere ende met scilden.
064819250 Deen quam daer opten anderen gereden
Met harde groter
nidecheden*,
So dat h
aer speren
sticken* braken.
Anderwerf* si hen onderstaken
0652 Ende staken noch h
aer speren ontwee,
19255 Ende derdew
erven oec
noch* mee
Staken si ontwe h
aer scachte.
Doe pensde her Walewein ende dachte:
0656 "Dit es wel een ridder
coene,
Dat ic mi were des es
te done**.
19260 Wi hebben drie
joesten* gereden
Ende hi heefse
harde firlijc leden*.
0660 Bi Gode ende
bi mire wet*,
Ic sal nu
proven* min Gringalet.
Ic riden neder te derre steken*,
19265 Oft min part sal mi gebreken*."
0664 Dus namen si echt speren in hant,
Ende min her Walewein quam gerant
Ende geraecte sinen werd so wel,
Dat hi neder ter eerden vel
066819270 Ende gaf enen groten plat*.
Ende her Walewein
beette* na dat,
Ende sijn werd es
opgestaen*.
Doe gingen si hen
onderslaen**0672 M*enegen slach swaer ende groet.
19275 Daer hadde nu swaren
wederstoet** Walewein van sinen werd, Godweet.
*Si vochten toter
nacht* gereet,
0676 Datmen bekinnen niet en conde
Wie dbeste hadde optie stonde.
19280* ¶ Alse Walewein dat gesach,
*Dat hem die nacht dus ane lach,
0680 Sinen werd hi doe ane ran
Ende sloech den vresseliken man
Op sijn hoeft metten sw
eerde,
19285 Dat hi neder viel ter eerde,
0684 Want die slach was so groet.
Hi ware daer seker bleven doet,
Haddi staende gebleven stief.
Tsward ginc dipe in sijn lief
068819290 Ende Walewein viel op hem al daer
Ende trac hem af den helm daer naer
Ende wildem af slaen dat
hoet*.
Die gene doe di hande boet
0692 Ende bat oetmodelike genade.
19295 Walewein sprac: "
Het es te spade*;
* Gi moet u hoeft verlisen saen,
Want gi haddet mi gedaen
0696 Haddi mi
verwonnen* nu."
"Neen, edel here, ic bidde u
19300 Dat gi mins genadech sijt."
Her Walewein seide: "En geen respijt
0700 En mogedi hebben, dat secgic di,
En si alsoe dat* gi nu mi
Geloven wilt ende sekeren mede* 19305 Te Kardoel te varne vor di stede
0704 Omtrent Sent Jansmesse, vor waer,
Ende
XIV* nacht te licgene daer
Met al uwer macht, verstaet mi nu,
Tot dat ic comen moge tot u.
070819310 En comic niet
daer en binnen*,
Geeft u gevaen der coninginnen."
"Ay here, en maget anders niet sijn,
So latic eer dat leven mijn;
0712 Die scande ware mi alte groet*."
19315 "Bi mire trouwen, ic sla u doet
En wildi
des **niet ane gaen."
Mettien verhief hi tsward daer saen*.
0716 Doe riep die ander: "Laet mi leven!
Ic wille u hier min sekerheit geven.
19320 Mar live her ridder
, segt eer mi
Hoe dat uwe name si."
0720 Doe sprac hi: "Ic hete Walewein.
In ward ni so dorper no so vilain**,
Dat ic mins namen lochende ie**."
19325 "Ay mi, here, nu ne was nie
0724 Riddere so
blide* alsic ben nu,
Dat ic verwonnen ben van u.
Siet hier min trouwe, dat ic van al
Dat gi begerende sijt doen sal*."
072819330 Doe seide Walewein: "Op uwe trouwe,
So
bevelic u* dese scone joncfrouwe,
Die hier met mi quam ter stede,
Dat gise vord te Kardoel mede
0732 Ende segt der coninginnen dat sise
begome* 19335 T*ote dat ic tot hare come."
* ¶ Dus sijn si
opgestaen* Ende ter zalen ward gegaen.
0736 Daer leide di werd Waleweine te voren** Hoe dat sine joncfrouwe hadde gesworen
19340 Dat si sijn hoeft hebben soude
In ene
scrine* met gewoude*,
0740 Die si
daertoe* hadde doen maken,
"Eer* ic hare meer mochte
genaken*.
Live here, geraet mi hier toe."
19345 Her Walewein seide ten riddere
doe:
0744 "Dit salic harde wel
begaden*."
Si quamen in di zale met staden.
Walewein ginc der joncf
rouwen jegen,
Die sconincs dochter was van Nortwegen*074819350 Ende grotese ende seide: "Joncfrouwe,
Ic ben Walewein**. Bi mire trouwe,
Ic wille doen
mins werds belof*:
Gi hebt ene scrine in u hof**0752 Te minen hoefde, verstaic an u.
19355 Ic wilre min hoeft in lecgen nu,
Ende daer met sal nu quite wesen
Mijn werd
.*" Doe sprac na desen
0756 Die joncfrouwe: "Wat mins gesciet,
Uwe word en
wedersecgic** niet."
19360 Doe stac hi sijn hoeft in di scrine
Ende tract weder ut sonder pine.
0760 Doe sprac Walewein: "Nu heeft hier
saen* Mijn werd
sijn gelof gedaen*."
Dus was daer bliscap ende spel.
19365 Men plach heren Wal
eweins daer wel;
0764 Dien nacht was hi wel tgemake.
Nu salic laten van hen di sprake,
Van dien daer in die zale bliven
Ende sal van Wal
eweine scriven.
III HOE WALEWEIN DEN LINTWORM DOET SLOECH***076819370 D*aventure doet gewach
Dat Walewein opten anderen dach
Quam gereden in een wout,
Daert scone in was menecfout.
0772 Daer in reet hi alden dach
19375 Ende den nacht
di daer na gelach*.
Doe vant hi ginder een scone plein,
Daer wilde hem resten her Walewein.
0776 Hi beette vanden orsse daer
Ende dede hem
tgereide* af daer naer
19380 Ende liet weiden optie stat* Ende sliep
allettel* selve na dat.
0780 Doe quam daer een
vorstere **gegaen
Ende wilde hemelike dors vaen,
Mar hine conde, sijt seker das.
19385 Doe jagede hijt in enen
maras*.
0784 Daer waendijt hebben
wel geweert* Ende sinen here gepresenteert.
Hierenbinnen* w
ard ontwake
Her Walewein, ende
ward sere tongemake*078819390 Als hi sijn ors nine vant*.
Ende stont op ende allomme liep
Ende met luder stemmen hi doe riep:
"Ay Gringalet, waer sidi nu?
0792 Dit was
ongetrouweheit* van u
19395 Ende felheit mede alte groet,
D*at
gi *mi in derre noet
Aldus nu allene laet staen.
0796 Motic dus te voet nu gaen,
Dat es mi selden vore gesciet.
19400 Derre ontrouwen
en plaechdi niet*!"
Dit heeft verhord nu Gringalet
0800 Ende quam gelopen
al ongelet* Rechte te sinen here
waert*,
Die om heme was
vervaert*.
19405 Doe hijt sach was hi blide
0804 Ende
leide sijn gereide *ter selver tide.
Ende op Gringalette hi sat
Ende keerde danen vander stat
Ende reet toten avonde
met gewelt*.
080819410 Doe quam hi gereden an een velt,
Daer hi vant een woeste lant,
Dat algader was verbrant.
Menege scone stat hi sach,
0812 Menege scone borch daer lach
19415 Verwost ende harde
te* vallen *dan.
Des wonderde Walewein, den edelen man.** Het was daer al so sere verbrant,
0816 Dat hi
niweren* herberge vant.
Dus reet hi tot in die nacht.
19420 Doe quam hi gereden an ene
gracht*,
Daer een clene casteelkin stoet.
0820 Daer beette min her Walewein te voet
Ende
bat die herberge al daer**.
Doe sprac die here te hem daer naer:
19425 "Here, ic ben een arm man,
0824 Maer mine herberge nochtan,
Alsulc alsi es, *lenic hier u."
Walewein seide: "
Danc* hebt nu,
In mach nu niet bat gedoen*."
082819430 Die gode man sloech hem een
hoen*,
Dat Walewein soude eten daren.
Gersten broet *ende
borre*, twaren,
Moesti eten ende drinken;
0832 Hine wiste hem wat els scinken.
19435 Doe vrachde Walewein daer te hant,
Twi* dat lant so ware verbrant
Ende wies dat lant oec ware?
0836 Die man antw
erde hem daer nare:
"Here, dit was een conincrike
19440 Ende hier levede so
weldelike** Tfolc datter in was geseten.
0840 Nu heves God al vergeten* Ende hevet hier nu int lant
Enen lintworm gesant,
19445 Die es so utermatene groet,
0844 Hi heeft vele des volcs doet
Ende dit lant verwoestet sere.
Nu es gevloen die coninc, onse here,
In een ander lant hierbi
084819450 Ende
hevet doen crieren een gecri*:
Wie den worm gedoden conde,
Hi wilde hem geven ter selver stonde
Sine enege dochter tenen wive
0852 Ende sijn conincrike na sinen live.
19455 Nochtan en
dar* dit nieman
angaen*."
Doe vrachde Walewein den werd saen
Waer die worm gelegen ware.
0856 Die werd seit hem oppenbare.
* ¶ Des ander dages, smargens vroe,
19460 Stont Walewein op ende riep doe
Den man ende seide: "Du moets mi
0860 Leiden waer die lintworm si."
Doe ginc hi met hem
ter selver wile* Ende
leiden* wel onderhalve mile
19465 Tot an enen berch tere stat,
0864 Daer hi lach in een groet gat.
Doe seide die man: "Nu merket, here,
Ginder leget hi
min no mere*.
Nu motic vlien, wats gesciet,
086819470 Want ic
dar* hier bliven niet
Dorden vresseliken worm.
In dar oec niet ansien den
storm* Dien gi sult hebben hier ter stont."
0872 Walewein seide: "Nu gaet gesont.
19475 Ic vare daer di worm nu si."
Doe her Walewein daer quam bi,
Versagene* die worm daer ter stede
0876 Ende quam ut sinen hole gerede,
So lanc ende so utermaten groet,
19480 Dat her Walewein vrochte die doet.
"Ic moet hier
anxtelike *vechten*."
0880 Die worm began hem op rechten
Gelijc enen groten maste
Ende quam op Wal
eweine daer
vaste*.
19485 Ende her Walewein sijn spere stac
0884 Op hem, dat te sticken brac.
Mar dit was
een steke om niet*,
Hine dede den worm geen verdriet.
Nochtan
waest *een
groet gemoet*.
088819490 Neder ginc hi vanden p
eerde te voet
Ende slogene metten sw
eerde daer
Menegen slach, wet vorwaer,
Mar en wilde niet dore gaen*.
0892 Die worm heeft Wal
ewein bestaen,* 19495 So vreesselike ende so sware,
Dat her Walewein geerne ware
Gevloen*, haddi geweten waer.
0896 Idoch* moesti hem weren daer
Oft hi moeste bliven doet.
19500 Hi was nu in groter noet,
Want die worm met sinen clauwen
0900 Wat dat hi conde
gelauwen* Trac hi hem af, groet ende smal.
Hi
scorde *Waleweins
wapine al
19505 Ende maecte hem daer menege wonde.
0904 Doen quam echt di worm ter stonde
Gapende* vresselike sere
Oft hi
verbiten* soude den here.
Ende Walewein
die jegen hem ginc*090819510 Ende metten sw
eerde hine
beginc* Ende in die kele hine doe stac
So verre, dat hem th
erte brac.
* ¶ Doe viel daer neder
die viant*,
0912 Daer bloet ende vier ute scoet thant*,
19515 Dat
Waleweine* verbernde* na das
Al dat an sinen live was*.
Walewein viel neder
an sinen danc*,
0916 Want hi
mode *was ende
cranc*.
* Hi lach met blode overgoten**,
19520 Dat vanden worme quam gevloten.
Daer in lach die coene man,
0920 Daer hi te doelne af sere began*;
Hi was
al van hem selven comen.* Dus was hem
na* dat
lijf* genomen*,
19525 Daer hi dus lach vor dien viande.
0924 Des heren drossate vanden lande*,
Die quam nu allene gereden
Ute
na sire ouder seden* Te siene* waer die worm was.
092819530 Doe w
ard hi saen geware das,
Dat Gringalet na Waleweine
Sere
neyede* in den pleine
Ende
maecte groet mesbaer*.
0932 Hi
verboudem* doe ende ginc
naer* 19535 Ende vant Wal
ewein licgende dare
Gelijc oft hi doet ware.
Den worm sach hi bi hem doet,
0936 Des haddi bliscap harde groet
E*nde rouwe haddi omden man.
19540 Droeffelike sprac hi hem an:
"Owi*, her riddere, live here,
0940 Mi deert *utermatene sere
Dat ic u doet licgene sie.
En w
ard in eertrike nie
19545 Dine *gelike nu geboren.
0944 Dattu dijn lijf heves verloren,
Dat mote Gode wesen leit*.
Dit quam di van groter
stoutheit*.
Dattu dorstes hier
bestaen*094819550 Den worm,
dat es di vergaen
Swaerlike ane den live dijn*.
Nu mote di God genadech sijn."
* ¶ Dus liet hine licgen daer hi lach
0952 Ende reet daer hi dat ors sach.
19555 Hi naemt ende wildet wech leiden,
Mar
danen* en wildet niet sceiden:
Het setter hem jegen dattet mochte*.
0956 Den drossate het daer
gerochte* Metten voten ende
ontrac*.
19560 Die drossate
ginc af *ende trac
Enen stoc die daer doe lach.
0960 Den orsse gaf hi enen slach
Dattet neyde so harde sere,
Dattet horde die edel here,
19565 Die
daer* lach alsoe gewont.
0964 Ende hi sprac ter selver stont:
"Wie es mi gevolget nu naer,
Die min Gringalet nemet daer?
Ic bidde hem dat hijt late staen;
096819570 In mach te voet niet henen
gaen*."
Dies was di drossate harde blide
Ende liep ten riddere ter selver tide
Al wenende, ende sprac
met sere*:
0972 "
Mogedi becomen*, edel here?"
19575 "Jaic," sprac hi, "dat seggic u,
Woudi mi geven drinken nu."
Die drossate sprac: "Jaic, here."
0976 Doe liep hi ende haeste
m harde sere
* Ende brachte Waleweine drinken na dat,
19580 Die doe
bequam* ter selver stat.
Doe nam hi Walewein al daer*0980 Ende settene op sijn part daer naer
Ende
vordene* met hem saen na das
Ter
stat* daer die coninc in was.
19585 Daer dedi
beten* heren Waleweine
0984 Onder ene
linde** op enen pleine
Ende seide dat hi daer raste name
Tot hi daer weder quame.
"Ic wil niet dat gi
dus* comt te
hove*,
098819590 Ic sal
u* met meerren love* Doen halen," sprac hi, "live vrient,
Want gi hebbes wel verdient;
Gi sijt volmaect
in alre wijs*.
0992 Gi *hebt vor alle ridderen den prijs,
19595 Dat scient an uwen live nu*.
Beit mins en lettel, des biddic u,
Ic sal hier weder comen te hant."
0996 Dus es hi vaste henen gerant
Ter stat ward
al dat hi mach**.
19600 Ende doemenne so
dapperlijc* comen sach
Gingen die liede alle
vlien*1000 Ende seiden: "Hi heeft den worm gesien!"
Daer w
ard
een loep doe harde groet*;
Si waenden alle wesen doet.
19605* ¶ Dus quam di drossate saen gerant
1004 Daer hi den coninc sittende vant
In
een* harde scone palas,
Daer menech riddere bi hem was,
Ende seide: "Here, drivet bliscap groet,
100819610 Want die lintworm di es doet!
Dese niemare bringic sonder waen."
Die coninc sprac: "
Hebdijt* gedaen?"
"Nenic niet
.*" "Wie deet dan?"
1012 "Het dede
een riddere*, een edel man,
19615 Die coenste die ie w
ard geboren.
Hi hadde wel na dlijf verloren."
"Levet hi oft es hi doet?"
1016 "Hi levet, here, mar harde groet
Es sijn ongemac nu ter stont;
19620 Die worm heften sere gewont."
"Waer es hi nu, dat secget mi."
1020 "Here," sprac hi, "hijs
hier bi*."
"Nu secget mi waer icken vinde."
"Buten der stat, onder die linde,
19625 Daer leget hi ende hevet raste.
1024 Sijn ors bandic bi hem vaste
Ende quam om u gereden, here,
Dat gi den riddere doen sout ere."
Doen dede di coninc daer gebieden
102819630 Sinen ridders ende sire
maisniden* Dat si met hem souden riden.
Hi wilt den riddere halen tien tiden.
Si voren metten coninc ter stonden
1032 Daer si heren Wal
ewein vonden
19635 Licgende, harde sere gewont.
Men namene op ter selver stont
Ende vordene
sachte ende wale*1036 Met bliscepen in des conincs zale,
Daer hi harde sciere genas,
19640 Want hi selve die vroetste was
Van wonden die men tien tiden vant**.
1040 D*oe hi genesen was quam thant
Die coninc vor Wal
eweine al daer
Ende seide: "Here,
hebt genen vaer**!
19645 Gi hebt verslegen nu ende doet
1044 Den lintworm,
die ons dede noet*.
Ende daer mede hebdi verdient hier nu
Mire dochte*r te hebbene u
Tenen wive ende al min lant
104819650 Na mine doet,
si u becant*."
*¶ Walewein sprac: "God lone u, here,
Dat gi mi biet dese ere,
Des en mochtic
verdinen** niet.
1052 Mar, live here,
oft gijt gebiet*,
19655 Soe doet mi tirsten ene bede,
Dies biddic u
op alle genede*."
"Dat willic doen
al ongespaert*."
1056 "So biddic u, here, dat gi vart
Met al uwer macht te
Kardeloet*.
19660 Ende den lintworm, di ic sloech doet
Vort met u, ende
mire* joncfrouwen.
1060 Ende beit mins daer in goder trouwen
Tes* ic come daer tote u."
"Gerne. Segt mi uwen name nu."
19665 "Bi Gode, here, gerne, dat si.
1064 Walewein soe heetmen mi."
Die coninc seide: "Edel
wigant**,
Ic sekere u met mire hant**,
Met mire conincliker trouwen,
106819670 Den worm oec metter joncfrouwen
Te bringene, als gi hebt geseit,
Te Kardole, met mire
wetentheit*."
Doe Walewein al genesen was,
1072 Bat hi den coninc saen na das,
19675 Dat hi hem wapine soude
geven*,
Want di sine waren bleven
Vor den* worm al verbrant.
1076 Doe gaf die coninc Waleweine te hant
Die beste wapine vander stat.
19680 Doe nam Walewein orlof na dat
Ane den coninc ende an die
vrouwe*1080 Ende oec mede an die joncfrouwe
Ende an alle die daer waren.
Dus es hi
hoefcelijc *henen gevaren.
19685 Nu salic u
swigen* van desen,
1084 Ic salre hier namaels
mer af lesen*,
Mar ic moet hier vore nu spreken
Van
Keyen metten quaden treken**.
IV HOE KEYE MET SINEN RIDDERS VOER AVENTUREN SOEKEN OM WALEWEINE SCANDE TE DONE* D*aventure seget hier ter steden,
108819690 Doe Walewein was vanden hove gesceden,
Dat Keye doe quam gegaen
Te sinen gesellen,
daer ic af dede verstaen*,
Die met heme Wal
eweine verriden.
1092 Si spraken aldus onder hen lieden,
19695 Over mids theren Keys raet*,
Dat elc wilde proven,
hoe dat gaet*,
Sine
aventure* oec
een jaer*.
1096 "Ende laet sien oft Wal
eweine daer naer
Alse menege aventure sal gescien
19700 Alse ons allen sal
binnen dien**."
Ende om dese sake sijn si daer
1100 Met Keyen gevaren alle daer naer,
Om Wal
eweine te doene tachter * Ende
te merre sinen lachter*.
19705 Dus sijn si hemelijc wech gevaren
1104 Tote hen XX*, sonder sparen.
Ende daer was Keye meester af,
Die hen allen
goden troest gaf*.
Hi seide: "Laet ons
te gadere varen**110819710 Ende niemanne die wi vinden
sparen**."
Mettesen worden, metteser tale,
Quamen si gereden in enen dale,
Doe si VII dage hadden gereden,
1112 Daer ene borch stont beneden,
19715 Die utermaten scone was
Ende starc mede,
alsict las*.
Ende om dese borch ginc een muer,
1116 Die te starc was* elken
gebuer* Ende een water mede so wijt,
19720 Dat
si *niemanne
ontsagen* ter tijt.
Nu es Keye comen met allen
1120 Met sinen ridders daer
vore gevallen*.
Het was den avonde harde naer,
Ende souden gerne herbergen daer.
19725 Ende* die valbrucge was
opgetogen*,
1124 Dat si ter porten niet comen mogen.
Si ripen sere ter selver ure.
Doe quam daer
een knape *ten mure,
Die vrachde
wat si behilden dare*.
112819730 Doe seide her Keye saen daer nare:
"Vrient,
wi willen herbergen nu*."
"
Uwer es te vele*, dat secgic u,"
Sprac die knape , "te latene in.
1132 Want waerdi valsch in uwen sin,
19735 Gi mocht di borch winnen saen
Op min here, sonder waen,
Ende in weet niet wie gi sijt.
1136 Mar wildi mi uwen name secgen ter tijt,
Gi moget sijn oec selc man*,
19740 Mijn here sal u
inlaten* dan.
Ende gi mocht oec selc sijn, twaren,
1140 Gine quaemter in binnen VII jaren!"
Keye
balh hem *sere tier stont
Ende seide: "Quade besceten
horstront*!
19745 Hoe sprectstu soe te mi ward.
1144 Haddic di hier nu vor min pard,* Ic soudi anders te
sprekene* leren."
Die knape sprac: "
Also mote mi God eren**,
Wardi allene te
d*eser uren
114819750 Ende woudi dan
iet lange *duren* Daer buten, ic soude daer comen tot u
Ende soude besien wat gi mi nu
Te vergeefs doen sout allene.*1152 Ende willen dandere alle gemene
19755 Stille houden*. Ic segs u mere,
Wi comen daer ut, ic ende min here,
Ende selen jegen
u* josteren ter steden
1156 Welc dat gi wilt van ons beden."
"Bi Gode," sprac Keye, "
dat soude mi
19760 Onward hebben* nu van di,
Dat ic soude jegen enen knecht
1160 Speren breken
over recht**.
Mar
doch* hier comen dinen here,
Ic breke jegen hem ene spere."
19765* Dus es die knape neder gegaen
1164 Ende dede dit sinen here verstaen,
Die
hem gereide *saen daer naer.
Ende sijn knape mede, wet vorwaer,
Dede hem wapenen
wel van prise*,
116819770 Rechte na eens ridders wise*.
Ende bat sijn here dat hi al dare
Seide dat hi riddere ware
Ende oec here van daer binnen,
1172 Ende hi hem late die joeste beginnen* 19775 Jegen Keyen nu ter stat.
Die riddere dede dat hi hem bat.
Doe quamen si saen gereden daer uut
1176 Ende Keye quam vord al
over luut* Ende wilde daer die joeste beginnen.
19780 Doe sprac die riddere van daer binnen:
"Here, gi hebt hier vele liede,
1180 Ende ware dat sake dat u mesciede* Ende si ons wilden deren,
Sone conde wi ons niet verweren.
19785 Mar wildi gi twee jegen* ons tween*1184 Hier jostiren
al in een*,
Tot dat wi verwonnen wesen
Ofte gi twee
- *Dat si te desen
Niet en selen doen, Godweet-
118819790 Ende si dit nemen* op haren eet*,
Wi selen jostiren jegen u."
Keye seide: "Dat sweric nu
Ende alle dese ridders mede."
1192 Dus sworen sijt daer alle ter stede.
19795 Die knape die nu was comen hier,
Die
int* h
erte was cone ende fier,
Sine wapine scenen so over goet,
1196 Dat Keye pensde in sinen moet,
Dat ware di here van daer binnen*.
19800 Hi sprac te Keyen: "Wildi beginnen
Te josteerne jegen mi,
1200 So comets af*,
laet sien wat si*!
Het gaet sere
ten avonde ward*."
Keye
begonde te roerre *sijn part
19805 Ende quam gereden opten knape
1204 Ende stakene met groten
ongemake* So dat sijn spere te sticken brac
Ende sinen scilt oec mede
dorstac*.
Ende die knape staken weder
120819810 Dor scilt, dor halsberch ende dor
leder* Rechte tuscen arm ende side,
Dat sijn spere ter selver tide
Achter
utgewaden** *quam;
1212 Het
sceen* dat hi op hem was gram.
19815 Haddine alsoe
opten buc *geraect,
Hi hadde Keyen ene wonde gemaect
Soe groet, dat wetic wel van desen,
1216 Hine ware daer af meer genesen.
Die knape liet tspere steken alsoe
19820 Ende trac sijn sward ende ginc doe
Vresselike op Keyen slaen.
1220 Ende Keye trac sijn sward oec saen
Ende ginc hem manlike weren.
Mar die
inden *vanden speren,
19825 Die
utrageden **achter ende voren,
1224 Daden hem harde groten toren*,
Want hem dat slaen sere benam*.
Die knape met enen slage quam
Ende sloech Keyen oec na das
122819830 Also als hi verwerret was* Opten arm met nidecheden,
Dat hem sijn sward ontviel ter steden.
Doe werd Keye tachter sere*.
1232 Ende
binnen dien *soe was die
here* 19835 Vander borch
vergadert ende in porre* Ane Keys geselle
Lichaorre*.
Si quamen te gadere metten speren.
1236 Elc stac anderen
inder weren*,
So dat beide h
aer speren braken.
19840 Ic segt u, dat si die sw
eerde traken
Ende gingen
houwen ende geven*.
1240 Elc stont daer na sanders leven.
Int leste w
ard Lichanor so
mat*,
Dat hi
hem opgaf* *ter stat.
19845 Doe quam een ander
op hem **gereden.
1244 Ende binnen deser selver steden
Was Keye
tachte*r soe gedaen,
Dat hi ne
mochte *niet gestaen
Ende viel over sine knien ter neder.
124819850 Ende alsi op waende staen weder
Slogene die knape metten sw
eerde,
Dat hi weder viel ter eerde.
Doe quamen
die andere *daer toe gereden
1252 Ende bescudden Keyen daer ter steden
19855 Ende
voren den knape op *alsoe.
Alse dat die knape sach, hi
vloe* In die porte ter selver stont,
1256 Want si haddene sere gewont.
Ende hi sach wel ende heeft vernomen
19860 Dat sijn here was
opgenomen* Ende
haddene gevaen*, wet vor waer,
1260 Ende sendene
te conincs hove* daer naer,
Om te secgene daer oppenbare
Dat hi hare gevangen ware.
19865 Ende doen die knape dit vernam,
1264 Was hi utermatene gram
Ende dede die porte vaste sluten.
Ende die ridders alle daer buten,
Die wel waenden, sijt seker das,
126819870 Dat hi die here vande
n* torre was,
Si ripen doe inward ende seiden
Dat si nembermer van daer sceiden,
Sine selen den tor winnen ere*.
1272 Keye, die gequetst was sere,
19875 Men halp hem daer te rasten saen.
Die andere sijn
te storme *gegaen
Ende
besoeken* in allen sinnen
1276 Hoe si den casteel mochten winnen,
Mar daer ne was geen winnen an.
19880* Nu es gereden die goede man,
Die riddere die daer gevangen was,
1280 Daer ic hier te voren af las,
Tote Kardole
ter selver ure*,
Daer hi vant den coninc Arture,
19885 Ende vertelde vorden coninc al bloet
1284 Hone Keye ende sijn
conroet* G*esent hevet al daer gevaen
Ende hoe sine alle hadden bestaen:
"Niet een man allene, wet mede,
128819890 Want icker twee onder dede.
Ende doe quamen si
XV wale** Op mi
gesmeten *altemale
Ende vingen mi ende sinden mi nu,
1292 Her coninc, here,
aldus* tote u."
19895* ¶ Doe dit vernamen die grote heren
Maecten sijs sere haer sceren*.
Vord seide di riddere daer den heren
1296 Hoe sijn knape reet
uter* weren
Jegen Keyen, ende hine sloech soe,
19900 Dat
sine* gesellen
echt* quamen toe
Ende Keyen bescudden al daer.
1300 "Doe ontreet min knape
daer naer* In minen casteel,
daer si voren
Licgen* ende hebben gesworen
19905 Dat sine
winnen* selen ter steden,
1304 Eer si meer van daer sceden.
Nu siet, here, her coninc,
Wat wildi doen
van derre dinc*?
Wildi orlof geven mi nu,
130819910 Dies soudic gerne bidden u,
Want ic ben hier u gevaen.
Mar gaefdi mi orlof, sonder waen,
So waric quite van minen
eede*1312 Ende so mochtic weder keren gerede
19915 Ende bescudden minen casteel
Ende minen knape, die
een deel* In anxte es, dat wetic wale."
1316 Die coninc sprac na dese tale:
"Her riddere, bi mire kerstenhede,
19920 Ic scelde u quite hier ter stede
Ende oec so gevic mede orlof.
1320 Es* enech riddere in min hof
Die u wille in staden staen,
Dat hi met u vare, sonder waen."
19925 Doen dit horde
Gariet*1324 Ende Lyoneel ende Hestor met
Ende Acglavael, si seiden daer nare:
"Her coninc,
op dat u lief ware*,
Wi souden met desen riddere varen
132819930 Ende dien knape ontsetten
sonder* sparen,
Die Keyen also tonder dede."
Die coninc seide: "
Ic weets u mede* Danc, ende bids
u*, sonder waen,
1332 Mogedi Keyen al daer gevaen
19935 Ende sine gesellen daer ter stede,
So geefse desen riddere gerede
Ende sinen knape, die Keyen sloech,
1336 Mede te done haer gevoech**.
Mar, oft gi cont, so
hoet u* 19940 Dat si u niet en kinnen nu**.
Ende oec so hoet u, des biddic u mere,
1340 Dat gise niet en quetst te sere**."
Dit geloefden si daer den coninc
Ende scieden en wech na dese dinc
19945 Metten riddere, ongespaert,
1344 Rechte te sinen castele w
aerd.
Nu sele wi swigen van desen
Ende van Keyen ende sine gesellen lesen.*V HOE KEYE ENDE AL SINE GESELLEN WORDEN* GEVAEN.* D*aventure seget ter stont,
134819950 Dat Keye, die sere was gewont,
Hierenbinnen genesen was
Ende oec es comen mede na das
Vorden casteel met sinen gesellen.
1352 Die knape,
daer wi hier vore af tellen*,
19955 Hadde met hem daer hen drien*.
Die dedi wapenen oec mettien
Ende dede elken nemen enen boge,
1356 Die hem best daertoe doge*.
Ende gingen aldus staen ten mure
19960 Ende scoten udeward harde
sture* Met scarpen
quarelen* met snelre vard,
1360 So dat
si* moesten achter ward
Trecken
an haren danc*.
Doe dit geduert hadde lanc
19965 Ende hen quarele
geborsten*1364 Ende si nemmer met
arenborsten* En conden gescieten, wetet dat,
Do namen si gode
slingeren* ter stat
Ende worpen met stenen udeward.
136819970 Ende binnen deser selver vard*,
Soe es
die riddere selve *comen
Met sinen gesellen ende heeft vernomen
Keyen, die noch lach al daer.
1372 Doe wilde die riddere
ontbiden *daer naer
19975 Sine vrient*, al sonder
waen*,
Dat si hem in staden staen.
Doe sprac Gariet, die here:
1376 "Gine ontbidet
nembermere* Hulpe jegen also vele liede.
19980 In wilde niet dat ons gesciede
Die lachter dat wi
dese dinc *daden.
1380 Ic wilre vive allene
begaden*,
Dat si om te behoudene dleven,
Hen gerne op selen geven."
19985 Doe seide saen her Lyoneel:
1384 "Ic nemer oec vive
in min deel*."
"
So* doe ic oec," sprac Hestor.
"Ic sal hen geven selken
por*,
Si selen wesen harde blide
138819990 Dat si hen
opgeven* te tide."
Acglavael die seide doe:
"Die andere vive horen mi toe,
Die salic oec, bi mire trouwen,
1392 Steken ende so sere
blouwen*,
19995 Dat si blide selen wesen
Dat si mogen der doet genesen."
Doe sprac di riddere daer si met quamen:
1396 "Dus sijn si alle
bestaet *te
samen*,
Ende waer jegen salic vechten dan?"
20000 Doe sprac Hestor: "Bi Sente Jan,
Alte met *dat wise verwinnen,
1400 So seldise
tuwen* castele binnen
Voren in gevancnessen, secgic u.
Dit sal u
ambacht *wesen nu,
20005 Bi mire trouwen". "Dus moet wesen",
1404 Seiden die andere. Ende binnen desen
Sijn si Keyen soe na comen,
Datse Keye hevet vernomen.
Hi sach na h
aer teken *ende spiet,
140820010 Mar hine kinde h
aer wapine niet,
Want si hadden alle daer
Hen ontekent*, wet vor waer.
Mar Keye was
cone* dor das,
1412 Om dat harre mar vive en was.
20015 Ende doe si dus na sijn comen
Sprac Acglavael: "Hier
heeft genomen* Elc van ons
hen viven nu
1416 Onder te doene*.* Nu secgic u,
Dat goet ware dat wi
ontbiden* 20020 Dese niemare tot hen lieden,
Dat elc hier van ons viren*1420 Hen viven wille
doen falgiren* Deen na dander, wetet dat,
Ende elc vive houden in ene stat*,
20025 Oft si sijn soe** coene van desen*."
1424 "Dit donct ons allen goet wesen,
Datmen dit Keyen doe verstaen."
"Wie sal dese boetscap nu
anegaen*?"
Si badens doe alle Acglavale,
142820030 Want hi vonden hadde di tale*,
Daer ombe soudijt doen
te bat*.
Doe reet Acglavael saen na dat
Ende
seide dit Keyen*, no min no mere
1432 Dan hi geseit hadde nu ere.
20035 Dit
hadde Keyen onward* tien tiden
Ende seide: "Wi
IV *willen riden
Jegen u viren,
op dat gi dorret**."
1436 Acglavael seide: "
Wi sijn also geporret** Ende hebben oec
gelovet *dat,
20040 U XX te makene mat,
Dats
elken V van ons viren*.
1440 Ende woudi u deilen in deser maniren,
Soe datter vive hadde elc,
Ende
dorsti* ende *waerdi oec selc*,
20045 Dat gijt wout dus anegaen,
1444 Wi dorstent harde wel bestaen.
Ende en* wildi oec u deilen niet*,
Nochtan,
so wat daer na gesciet*,
Wi vire selen u, sonder waen,
144820050 Stappans* hier
met wige** bestaen.
Nu hoet u, ic come saen hier weder;
Gi stect mi, of ic u ter neder."
Dus reet Acglavael tsinen gesellen
1452 Dese word van Keyen tellen.
20055 Oec seidi dat hi geloeft hadde daer
Te ridene jegen Keyen vor waer.
* ¶ Dus nam in hant elc sijn spere.
1456 Ende Keye, die quam jegen ter
were * Hem vierder*, dat suldi weten,
20060 Die wel op waren geseten.
Ende Acglavael die reet op Keyen
1460 Vore die borch in dire valeien.
Ende Keye op Acglavale doe stac,
Dat sijn spere te sticken brac,
20065 Mar en deerde Acglavale niet.
1464 Ende Acglavael hadde enen starken
spiet*,
Daer hi Keyen met heeft gesteken,
Dat hem
dat* h
erte dochte breken
Ende hi vallen moeste ter eerde
146820070 Harde
onsote* van sinen p
eerde.
Doe hi dus ter neder lach
Ende die riddere vanden castele sach
Dat
Acglavael* reet tenen anderen ward,
1472 Quam hi daer ward metter vard
20075 Ende
nam Keyen op